Ένα θησαυρό από μνημεία που αποτυπώνουν τη σπουδαία ιστορία και την αρχιτεκτονική παράδοση της περιοχής κρύβει η Ηλεία.
Στα σπουδαία κέντρα της Ορθοδοξίας, που βρίσκονται διάσπαρτα στην πεδιάδα και στα βουνά αυτού του τόπου, διασώθηκε παρά τις εναλλαγές Φράγκων και Οθωμανών κατακτητών η ελληνική παράδοση, παιδεία και πίστη.
Στο ειδυλλιακό τοπίο δίπλα στις εκβολές του ποταμού Ιάρδανου και στην καταγάλανη παραλία της Σκαφιδιάς, δεσπόζει η επιβλητική ομώνυμη μονή, αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Για την ονομασία της υπάρχουν διάφορες παραδόσεις, που τη συνδέουν με την αρχαία Φειά, με τη μορφολογία της θέσης της που μοιάζει με σκαφίδι, με τους ντόπιους κατασκευαστές σκαφιδιών ή με την εύρεση της χαμένης σήμερα εικόνας της Παναγίας, σε μια σκάφη μέσα στη θάλασσα.
Περίπου ένα χιλιόμετρο ανατολικά της Νέας Φιγάλειας ή Ζούρτσας, στην περιοχή του νεκροταφείου του οικισμού, βρίσκεται ο ιερός ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου, που είναι γνωστός και ως «Μοναστήρι».
Στην άκρη της πόλης της Γαστούνης βρίσκεται ένα από τα παλαιότερα βυζαντινά μνημεία της Ηλείας, ο ιερός ναός της Παναγίας της Καθολικής, που είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Η ονομασία του οφείλεται μάλλον στο γεγονός ότι ήταν ο κεντρικός ναός της Γαστούνης, που υπήρξε το μεγαλύτερο οικιστικό κέντρο της Ηλείας και έδρα επισκοπής.
Η Ηλεία είναι ονομαστή για πολλά, μα σίγουρα αυτό για το οποίο όλοι την αναφέρουν είναι οι παραλίες της. Απέναντι από τη Λίμνη του Καϊάφα βρίσκεται μια από τις ομορφότερες παραλίες της χώρας, βγαλμένη από πίνακα ζωγραφικής.
Θρησκευτικά μνημεία