Αχαΐα αγροτική και αστική κουζίνα περιωπής

Αν υπάρχει ένας τόπος στην Πελοπόννησο που ενσωματώνει στην γαστρονομία του τις πιο  βαθιά ριζωμένες τεχνικές της παραδοσιακής, χωριάτικης μαγειρικής και μαζί όλες τις καινοτομίες ενός αστικού κέντρου, αυτός δεν είναι άλλος από την Αχαΐα.

Το λιμάνι της Πάτρας ήταν και παραμένει ένας από τους μεγαλύτερους εμπορικούς κόμβους της Ελλάδας και, παλαιότερα, πύλη εισόδου κάθε νέας ιδέας και τάσης από την Ευρώπη, ενώ ήταν και το σημείο από όπου εξαγόταν η περίφημη μαύρη σταφίδα, φέρνοντας πλούτο στον τόπο.

Εξωτικά και πολυτελή προϊόντα, σπάνιες ντελικατέτσες, φαγητικές μόδες, μοντέρνα μαγειρέματα και γλυκίσματα, όλα έφταναν πρώτα στην Πάτρα και μετά απλώνονταν στην υπόλοιπη Ελλάδα.

Τόπος ιδιαίτερα ευνοημένος γεωγραφικά, η Αχαΐα φημίζεται για τα θαυμάσια αγροτικά της προϊόντα όπως το ελαιόλαδο, τα εσπεριδοειδή, τα κηπευτικά.

Φυσικά η σταφίδα παραμένει από τα κορυφαία της προϊόντα, ενώ μπορεί να καμαρώνει και για τα φημισμένα της κρασιά, με ένα ασυνήθιστα μεγάλο αριθμό πιστοποιημένων ΠΟΠ και ΠΓΕ: την αριστουργηματική Μαυροδάφνη, το Μοσχάτο Πατρών, το Μοσχάτο Ρίου, τις ποικιλίες Πάτρα και Αχαΐα, αλλά και το περίφημο λικέρ Τεντούρα, που μοσχοβολά κανέλα και είναι ένα από τα αρωματικότερα στην Ελλάδα.

O Πατραϊκός Κόλπος και το Ιόνιο Πέλαγος, προσφέρουν απλόχερα άφθονα ψάρια και εδώ γεννήθηκαν πολλές από τις πρώτες βιομηχανίες παστών ψαριών, κυρίως σαρδέλας.

Ορεινή σε μεγάλο μέρος της η Αχαΐα φημίζεται για τα κτηνοτροφικά της προϊόντα

Η βαρελίσια φέτα ΠΟΠ, ιδιαίτερα του Συνεταιρισμού Καλαβρύτων, με την πικάντικη και πλούσια νοστιμιά της και την χαρακτηριστική βουτυρένια της υφή, είναι μία από τις κορυφαίες της χώρας. Μαζί τους η γραβιέρα, το κεφαλοτύρι, η φορμαέλα, το παραδοσιακό πρόβειο γιαούρτι και το ανθότυρο,  συνθέτουν μια γκάμα εκλεκτών τυριών που κλείνουν μέσα τους τα κορυφαία χαρακτηριστικά της ορεινής χλωρίδας που αποτελεί και την τροφή των αιγοπροβάτων.

Οι τυρόπιτες της Αχαΐας  είναι φημισμένες για τη νοστιμιά τους, όχι μονάχα για τα υπέροχα τυριά της γέμισης αλλά και για τα έντεχνα φύλλα τους που είναι λεπτά σαν διάφανα, δείγμα της ικανότητας και της τέχνης της μαγείρισσας. Στις ταβέρνες και τα καφενεία της Ζαρούχλας, των Καλαβρύτων και των άλλων πανέμορφων ορεινών χωριών της σερβίρονται μερικά από τα εκλεκτότερα δείγματα πίτας, ανάμεσά τους και η πολύ ιδιαίτερη φορμαελόπιτα.

Τα ορεινά της Αχαΐας είναι ένας παράδεισος παραδοσιακών προϊόντων και συνταγών: τραχανάς, χυλοπίτες (ιδιαίτερα το μικρό χυλοπιτάκι που εδώ το λένε τουτουμάκι), μέλι Χελμού, αλλά και μερικά από τα νοστιμότερα και εκλεκτότερα κρεατικά της Ελλάδας, που μαγειρεύονται σε πιάτα καταπληκτικής νοστιμιάς και φαντασίας.

Αρνάκι και κατσικάκι στη γάστρα με κρούστα γιαουρτιού, κοκκινιστά με τουτουμάκια, γιουβέτσι με χειροποίητο κριθαράκι, γίδα βραστή, γαρδουμπάκια λαδορίγανη, το εξαίσιο γκιούλμπασι, στιφάδο, κοκόρια και κοτόπουλα κοκκινιστά με μακαρόνια, κοκορέτσια, σπληνάντερα, κοντοσούβλια!

Ένα πλήθος κρεατικών που συνδυάζονται με άγρια χόρτα του βουνού, χειροποίητα τοπικά ζυμαρικά, ντομάτες από τα πεδινά. Κι αν αυτά είναι πιάτα της Κυριακής και της γιορτής, η καθημερινή κουζίνα είναι εξίσου συναρπαστική.

Οι καγιανάδες με τα φρέσκα αυγά, τα λαδερά όσπρια που κάποτε καλλιεργούνταν εκτεταμένα στα ημιορεινά του νομού, οι λαχταριστές σούπες με ζυμαρικά και ντομάτα, τα καλοκαιρινά λαδερά, το θαυμαστό προζυμένιο ψωμί είναι μερικά μόνο από τα νοστιμότατα πιάτα της αγροτικής αχαϊκής μαγειρικής.

Για τους λάτρεις των ψαριών και των θαλασσινών τα παράλια της Αχαΐας είναι ένας γαστρονομικός παράδεισος

Ολόφρεσκος γαύρος, αθερίνες, μπακαλιαράκια, καλαμάρια, μαρίδες, πελαγίσιες τσιπούρες, γλώσσες, όλα θα τα βρει κανείς ολόφρεσκα και σπαρταριστά στην ιχθυόσκαλα της Πάτρας αλλά και θα τα γευτεί σε τοπικά πιάτα στα παραλιακά ταβερνάκια γύρω από την Πάτρα, το Ρίο ή το Αίγιο. Το αιγιώτικο μπουργέτο με σκλεμπού, όπως λένε την πεσκανδρίτσα στην περιοχή, αξίζει να το δοκιμάσει κανείς καλομαγειρεμένο και χυλωμένο, αρκετά διαφορετικό από το γνωστό κερκυραϊκό μπουρδέτο.

Στην Αχαΐα τα γλυκά είναι σοβαρή υπόθεση

Στην πόλη, τα παλιά καλά ζαχαροπλαστεία εξακολουθούν να φτιάχνουν θαυμάσια ευρωπαϊκά γλυκίσματα όπως οι πάστες παριζιέν και μιλφέιγ, αλλά αν θέλει κανείς να γευτεί τα παραδοσιακά γλυκά της, θα αναζητήσει τα ευωδιαστά και φημισμένα λουκούμια τριαντάφυλλο, τα γαλακτομπούρεκα και τις γαλατόπιτες με τα φημισμένα γαλακτοκομικά αλλά και πιο καθημερινές γεύσεις, όπως τα μπισκότα «μπουγάτσες» που δεν έχουν σχέση με την κλασική μπουγάτσα με κρέμα, αλλά είναι μπισκότα σαν κέικ, νηστίσιμα και ευωδιάζουν κανέλα.

Λίγο έξω από το Αίγιο, στη Μονή Ταξιαρχών, οι εκπληκτικοί ροδώνες που φροντίζουν οι μοναχοί δίνουν ένα από τα θαυμαστότερα τοπικά γλυκά, τη Ροδοζάχαρη, δηλαδή γλυκό κουταλιού τριαντάφυλλο, χειροποίητο και με αλησμόνητη ευωδιά. Μια κουταλιά πάνω σε γλυκιά κρέμα ή γιαούρτι, είναι εμπειρία αξέχαστη!